step by step :HOW TO INSTALL UBUNTU 9.10 ON YOUR PERSONAL COMPUTER - නිදහස් මෘදුකාංගයක් වන උබුන්ටු 9.10 සංස්කරණය පරිගණකයේ ස්ථාපනය කරමු.

(ලිපිය සිංහල හා ඉංග්‍රීසි භාෂා ද්විත්වයෙන්ම පල කර ඇත)

මවිසින් මීට පෙර ලිපියේ සදහන් කරන ලද්දේ වයි-ෆයි තාක්ෂණය පිළිබදවයි.හා හා පුරා කියල අදනේ බ්ලොග් එක පටන් ගත්තේ.ඒ හින්දා පෝස්ට් දාන්න තියෙන්නේ මාරම හදිස්සියක්.ඒ නිසා මම තීරණය කළා අද.........

ඕපන් සෝස් හෙහෙයුම් පද්ධතියක් වන උබුන්ටු 9.10 සංස්කරණය පරිගණකයේ ස්ථාපනය කරන්නේ කොහොමද කියන එක ගැන කතා කරන්න..........උබුන්ටු කියන්නේ දැන් පාවිච්චි කරන උණු උණු ඔපරේටිං සිස්ටම් එකක්. උබුන්ටු කියන්නේ පරණ කාලේ අප්‍රිකානු වචනයක්. ****අන්‍යෝන්‍ය මනුෂ්‍යත්වය****වගේ තේරුමක් තමයි මේකෙ තියෙන්නේ.කොහොම උනත් විස්ඩෝස් වලට සැලකිය යුතු බලපෑමක් එල්ල කරන්න උබුන්ටු වලට පුළුවන් වුනා.පහළ තියෙන ලින්ක් එකෙන් විස්තර බලා ගන්නකෝ. http://www.ubuntu.com/project/about-ubuntu

මේක ස්ථාපනය කරන්න කළින් කරන් ඕන වැඩ කිඩ ටිකක් තියෙනවා.....

01. උබුන්ටු 9.10 ඕල්ටර්නේට් සීඩී එකක් හෝ ඩවුන්ලෝඩ් කර ගත්ත උබුන්ටු ඉමේජ් ෆයිල් එකක් රයිට් කර ගත් ත සීඩී එකක්.

02. 256 MB RAM එකක්වත් අඩුම තරමින් තියෙන්න ඕනේ.

03. හාඩ්ඩිස්ක් එ‍කේ 4 GB Free space වත් තියෙන්න ඕනේ.


ඔය ටික හරියට තියේනම්,බහිමු වැඩේට. OK then Lets start the installation…

1 වන පියවර - First step

පළමු පියවර වශයෙන් ඔබ ඔබගේ පරිගණකයෙහි BIOS settings මේ විදිහට හදා ගන්න. BIOS ගැන කියන්න වෙලාවක් නෑ.මොකද එක එක පරිගණක වල එක එක BIOS version තියෙන නිසා.

*පරිගණකය පණ ගන්වන ගමන් ඔබගේ BIOS settings වලට ඇතුළු වෙන්න. ඒකත් එක එක BIOS version අනුව වෙනස් වෙනවා.සාමාන්‍යෙයන් DEL or F1 or F2 Key එකක් ප්‍රෙස් කරලා තමා BIOS settings වලට ඇතුල් වෙන්නේ. පරිගණකය Boot වෙනකොට Press කරන්න ඕන key එක පෙන්නනවා.ඒ නිසා උනන්දුවෙන් බලාගෙන ඉන්න.

*BIOS settings වලට ඇතුලත් වුනාට පස්සේ First Boot Device එක ලෙස CD ROM select කරල Enter key press තරන්න.

*පස්සේ F10 press කර අදාල settings ටික save කර ගන්න.

As the first step we need to set-up your BIOS settings. This is a bit hard to explain but easy to do. Its hard to explain because different people have different versions of BIOS in their systems. So I’ll explain it briefly :

• Login to your BIOS. To do this you have to press DEL or F1 or F2, this may differ according to your own version. When booting up it will show you what key to press, so keep your eyes open!
• Once you login, go to the section which will allow you to change the boot settings, and set CD-ROM or Removable Media as the first boot device.
• After that press F10 to save and exit.

2 වන පියවර - Second step

උබුන්ටු සීඩී එක රොම් එකට ඇතුළත් කරන්න. පරිගණකය reboot කරන්න. පසුව පහත දක්වා ඇති ආකාරයෙන් ඔයාලට මේ විස්තරේ දැක ගන්න පුළුවන් වේවි.පහළින් දක්වා ඇති Link එක click කරලා පෙනෙන ආකාරය බලාගන්න.

* select your language
* Install ubuntu

අවැසි භාෂාව තෝරාගෙන අනිත් පිටේ ඇති Install Ubuntu යන්න තෝරා දෙන්න.

Next put your Ubuntu CD into the system and boot it. Then you’ll see a screen as follows

• First select your language.
• And in the next screen, select “Install Ubuntu”

3 වන පියවර - Third step

කලින් ස්ටෙප් එක අවුලක් නැතුව පන්න ගත්තහම මේ තිරය ඔබට පෙනේවි.මේකට කියන්නේ පිළිගැනීමේ තිරය (Welcome Screen) කියලා.මේකෙත් තියෙනවා හැබැයි භාෂාව තෝරා ගන්න.මොකද මොන දේ කරන්නත් පුළුවන් භාෂාවක් ඕන නිසා වෙන්න ඇති තැන් තුන හතරකදිම මෙහෙම කේස් එකක් දාලා තියෙන්නේ.භාෂාව ඕන විදිහට තොරල,ඉදිරියට (Forward) කියන එක click කරන්න.

පහළ තියෙන ලින්ක් එක Click කරල බලන්න Welcome Screen එක මේ වගේද කියලා........

* Welcome Screen

Now you’ll see the welcome screen. Select the language you want to use for the installation process and click “Forward”

4 වන පියවර - Fourth step

ඊළගට තියෙන්නේ ඔයාලගේ වේලා කලාපය (Time Zone) හරිගස්සන්න.මේක 100% ක්මනම් වැදගත් නෑ.ඒ වුනාට මොකක් හරි කරනකොට හරියට කරන්න ඕන නිසා ඒකත් සෙට් කරල දාන්නකෝ.ඉදිරියට (Forward) කියන එක click කරන්න.

පහළ තියෙන ලින්ක් එක Click කරොත් බලා ගන්න පුළුවන් මේ වගේ Window එකක් ද කියලා.

* Where are you...?

Next you have to select your time zone. Select your region from the left drop down list and select your zone from the right drop down list. Or you can simply select your country from the map.

5 වන පියවර - Fifth step

දැන් තියෙන්නේ ඔබගේ යතුරු පුවරු සැලැස්ම නැත්නම් (Keyboard Layout) සකස් කරන්න.
සමහර වෙලාවට මේක ස්වයංක්‍රීයව සකස් කරල තියෙන්නේ.එහෙම නෑ කියල බය වෙන්න ඕන නෑ.USA කියල සකස් කරගන්න.වෙන එකක් එහෙම දා ගන්න එපා,මොකද එහෙම උනොත් අපිට හුරු විදිහට වැඩ ටික කර ගන්න බෑ.ඒකයි.

* Select your Keyboard Layout

ඉදිරියට (Forward) කියන එක click කරන්න.

After that you have to select your keyboard layout. For most of us its suggested by Ubuntu, but if thats not your layout…. you can select it from the list.


6 වන පියවර - Sixth step

කලින් ටික ලේසියෙන් කර ගත්තට මේ පියවර වැරදුනොත් වැඩේ ටිකක් අමාරු වේවි.මොකද දැන් තමා පාටිෂනිං වැඩ ටික තියෙන්නේ.අපෙ අයටනම් අත්දැකීම් ඇති පාටිෂන් කරන්න ගිහින් ඇණගත්ත ඒවත්.......

මේක බොහොම ප්‍රෙව්සමෙන් කරන්න ඕන වැඩක්,මොකද උබුන්ටු මෙහෙයුම් පද්ධතිය අපේ පරණ මෙහෙයුම් පද්ධතිය ස්ථාපනය කරල තියෙන පාටිෂන් එකට වැටුනොත් උබුන්ටු වලම තමා වැඩ කරන්න වෙන්නේ.ඒ හින්දා....ඩුවල් බූට් ක්‍රමයට වැඩේ කර ගන්න.උබුන්ටු ගැන විතරක් සෑහීමකට පත් වෙනවානම් වෙන වෙලාවක පරණ මෙහෙයුම් පද්ධතිය ඉවත් කර ගන්න.

මේ ලින්ක් එක අනිවාර්යෙන්ම Click කරලා බලාගන්න.

* Prepare Disk space

ඉහත ලින්ක් එකේ දක්වලා තියෙන්නේ මෙතෙක් මෙහෙයුම් පද්ධතියක් භාවිත නොකරපු පරිගණකයකට අළුතෙන්ම උබුන්ටු මෙහෙයුම් පද්ධතිය ස්ථාපනය කිරීමක්.ඒ හින්දා හාඩ් ඩිස්ක් එකේ පාටිෂන් දෙක තුනක් හදාගන්න හැටිත් පෙන්නලා තියෙන්නේ.ඔය ගොල්ලන්ගේ පරිගණක වල කලින් හදපු පාටිෂන්ස් තියෙන නිසා කැමති පාටිෂන් එක තෝරලා දෙන්න.දෙපාරක් විතර හොදට බලන්න හිතාගෙන හිටපු පාටිෂන් එකද තේරුවේ කියලා.......

ඉදිරියට (Forward) කියන එක click කරන්න.

Next thing is the most important task so follow the instructions carefully! In the next page it will ask you what to do with the partitions

• In here I have no partitions previously defined, so if thats the case you can continue with the layout that is suggested by ubuntu. But you also can do it manually. For people who already have other operating systems or other partitions, Im recommending to do it manually!
• So in here I have selected “Specify Partitions Manually”. After that click “Forward”

7 වන පියවර - Seventh step

ඔබගේ පරිගණකයේ ඇති දෘඪතැටියේ කිසිදු පාටි‍ෂන් එකක් නැතිනම්....එය අළුත්ම ගණයට වැටේ.එහෙම අළුත්ම පාටිෂන් එකක් ඇති අය විතරක් මේ ලින්ක් එක Click කරලා අළුතින් පාටි‍ෂන් එකක් ඇඩ් කර ගන්නා ආකාරය බලාගන්න.

* Add Partition
* New Partition

අළුත් පාටිෂන් එකක් සැකසීමෙන් පසු හෝ තිබෙන පාටිෂන් එකක් තේරීමෙන් පසු ඒ සදහාම විශේෂයෙන් එම පාටිෂන් එක ෆොර්මැට් කල යුතුමයි.අ‍ළුතින් සකස් කරන පාටිෂන් එකට අවශ්‍ය ඉඩ ප්‍රමාණ ඔබ විසින් සපයා දිය යුතුයි.මෙහෙයුම් පද්ධතිය ස්ථාපනය කරනු ලබන කොටසට පරිගණකයේ ඇති දෘඩතැටි පරිමාවෙන් 30% ක් වත් වෙන් කළ යුතු වෙනවා.

ඉන් පසු Mount Point එක සකස් කළ යුතුයි.

අළුත්ම දෘඩතැටියක් නම්............

• Primary Partition එකක් සකස් කරන්න. (දෘඩතැටියෙන් 30%)
• Partition format එක "Ext4" ලෙස සකස් කරන්න.
• Mount point එක "/" ලෙස සකසන්න.
• එක් Logical Partition එකක් සකසන්න.
• එම ලොජිකල් පාටිෂන් එක ඔබගේ පරිගණකයේ රැම් (RAM) මතකය මෙන් දෙගුණයක් විය යුතුයි.
• එහි පාටිෂන් ෆොර්මැට් එක swap ලෙස සකසන්න.
• ඉතිරි ඉඩෙහි තවත් ලොජිකල් පාටිෂන් එකක් සකස් කරන්න.
• Partition format එක "Ext4" ලෙස ද Mount point "/home" ලෙස සකස් කරන්න.

වෙනත් මෙහෙයුම් පද්ධතියක් ස්ථාපනය කර ඇති දෘඩතැටියක් නම්..........

• උබුන්ටු ස්ථාපනය සදහා අවැසි ඉඩ ප්‍රමාණයක් සකස් කර ගන්න.
• Change button එක click කර ඉඩ කඩ සකසා ගන්න.
• ඉන්පසු ලොජිකල් පාටිෂන් එකක් සකස් කරන්න. (දෘඩතැටියෙන් 30%)
• එහි Partition format එක "Ext4" ලෙස සකස් කරන්න.
• Mount point එක "/" ලෙස සකසන්න.
• එක් Logical Partition එකක් සකසන්න.
• එම ලොජිකල් පාටිෂන් එක ඔබගේ පරිගණකයේ රැම් මතකය මෙන් දෙගුණයක් විය යුතුයි.
• එහි පාටිෂන් ෆොර්මැට් එක swap ලෙස සකසන්න.
• Partition format එක "Ext4" ලෙස ද Mount point "/home" ලෙස සකස් කරන්න.
  

අසීරුම අවස්ථාව අවසන්...........

If you don’t have any partitions, If your hard disk is new :

• Create one primary partition with about : 30% of the free space, Partition format Ext4, Mount point “/”. (if you want you can make a primary partition with the mount point “/boot” (with about 1 GB) first, if you do that do not make the root partition (partition with the mount point “/”) primary, make it logical.)
• Create one logical partition with about 5 GB space (this partition should be double the amount of your memory. If you have 1 GB of memory, make this partition 2 GB. But its not compulsory to do like that) , Partition format Swap.
• Create one logical partition with the rest of the free space, Partition format Ext4, Mount point “/home”.

If you have an operating system installed :

• First make some free space (if you don’t have any). Select an existing partition and click on “Change” and then reduce the size of that partition.
• After that create one logical partition with about : 30% of the free space, Partition format Ext4, Mount point “/”.
• Create one logical partition with about 5 GB space (this partition should be double the amount of your memory. If you have 1 GB of memory, make this partition 2 GB. But its not compulsory to do like that) , Partition format Swap.
• Create one logical partition with the rest of the free space, Partition format Ext4, Mount point “/home”.

8 වන පියවර - Eighth step

දෘඩතැටිය වෙන් කර ගැනිමෙන් පසු ඉදිරියට යන්න. ඉදිරියට (Forward) කියන එක click කරන්න.

* Finish Partitioning

After you finish setting up the partitions click “Forward”

9 වන පියවර - Ninth step

මෙම පියවරේදි ඔබගේ අළුත් මෙහෙයුම් පද්ධතියට තොරතුරු ඇතුලත් කළ යුතුයි.

* set up your details

ඔබට අවශ්‍ය ලෙස සකසා ගන්න. පාස්වර්ඩ් එක සිහි තබා ගන්න.

• Log in automatically යන්න තේරීමෙන් පාස්වර්ඩ් එක ලබා නොදී පරිගණකයට ඇතුළු විය හැකිය.
• Require my password to log in යන්න තේරීමෙන් පරිගණකයට ඇතුළු වීම සදහා මුර පදය ලබා දිය යුතු වේ.

ඉහත තෙරතුරු ඔබට අවැසි පරිදි සකස් කිරීමෙන් පසු ඉදිරියට (Forward) කියන එක click කරන්න.

10 වන පියවර - Tenth step

දැන් දිස් වන්නේ ඔබ ඇතුළත් කර ඇති හා සකස් කර ඇති සැකසුම් ආශ්‍රෙයන් නව මෙහෙයුම් පද්ධතිය පරිගණකයේ ස්ථාපනය වීම සදහා සූදානම් යන පණිවිඩයයි.

* Ready to Install

ඔබගේ සැකසුම් වල නිරවද්‍ය තාව තහවුරු කිරීමෙන් පසු ඉහත රූපයේ දක්වා ඇති ආකාරයට Install button එක click කරන්න.
එවිට උබුන්ටු 9.10 සංස්කරණය ස්ථාපනය වීම ආරම්භ වේ.

එවිට පහත ලින්ක් එකේ දක්වා ඇති ආකාරයේ වින්ඩෝ එකක් ඔබ හට දැක ගත හැකිය.

* Installing System


11 වන පියවර - Eleventh step

Installing process එක අතරතුරදි Installing Language packs ලෙස කොටසක් දිස්වනු ඇත.එය අන්තර්ජාලය මගින් බාගත කර ගනු ලබන ගොණුවකි.එහෙයින් එය අනවශ්‍ය යැයි හැගී ගිය හොත් skip බොත්තම ඔබා එම පියවර නොසලකා හැරිය හැක.

* Installing Language packs

අවසන් පියවර - Final step

මෙහෙයුම් පද්ධතිය ස්ථාපනය කිරීමෙන් අනතුරුව පරිගණකය නැවත පණගන්වන්න ....යන වැකිය දිස්වේ.ඉන් පසු Restart Now යන බොත්තම click කරන්න.අවසාන වශයෙන් පරිගණකයේ තැටි ධාවකයේ ඇති උබුන්ටු සීඩී එක ස්වයංක්‍රීයව පරිගණකය විසින් ඉවත් කරනු ලබයි.එවිට එම සීඩී තැටිය ඉවතට ගෙන යතුරු පුවරුවෙහි Enter Button එක Press කරන්න.

* Remove the disk and press enter

සියල්ල නිවැරදි ලෙස මනා අවබෝධයකින් යුතුව ඔබ සකස් කර ඇත්නම්,පරිගණකය නැවත ආරම්භ වූ පසු ඔබට ඔබගේ ගිණුම වෙත් ඇතුල් විය හැකිය.

If you did everything correctly, after the restart you will be able to login to your Ubuntu system!

තවත් ලිපියක් ඉදිරියේදී.........